Voorlopig akkoord voor 600 miljoen euro extra voor Creative Europe 2021-2027

Akkoord EU-begroting 2021-2027
Na maandenlang onderhandelen hebben onderhandelaars van het Europees Parlement, de Europese Raad en de Europese Commissie eindelijk een politiek akkoord bereikt over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2021-2027. De langdurige onderhandelingen begonnen met een voorstel van de Europese Commissie in mei van dit jaar, waarna de staatshoofden en regeringsleiders in juli hun conclusies presenteerden. Deze werden echter door het Europees Parlement op belangrijke punten onvoldoende geacht. Het Parlement wilde met name de verlaging van de begroting voor toekomstige EU-programma's niet accepteren. Het nu bereikte akkoord bevat een verhoging van 16 miljard euro waarvan 15 miljard euro voor de Europese flagshipprogramma's Horizon, Erasmus+, Creative Europe en het nieuwe EU4-gezondheidsprogramma EU4Health. Creative Europe krijgt hiervan 600 miljoen euro en heeft daarmee een totaalbudget van 2,2 miljard euro voor de komende programmaperiode 2021-2027. Bijna een derde meer dan het commissievoorstel uit 2018 van 1,64 miljard (is 1,84 miljard euro, index 2020) en een toename van ruim de helft ten opzichte van het Creative Europe budget van 2014-2020.

Toen de staatshoofden en regeringsleiders deze zomer na dagen onderhandelen een akkoord bereikten over een meerjarig financieel kader, prees het EP de "historische stap" die met het wederopbouwfonds was overeengekomen om de coronacrisis te boven te komen in een resolutie op 23 juli. Tegelijkertijd weigerde het Parlement in te stemmen met het voorstel voor de nieuwe EU-begroting. Belangrijke kritiekpunten waren "de bezuinigingen op toekomstige programma's" voor onderzoek, wetenschap en gezondheid, onderwijs en digitale verandering, maar ook dat het wederopbouwfonds alleen kon worden gefinancierd door hervorming van het stelsel van eigen middelen van de EU.

Het nu bereikte akkoord voorziet in 1,074 miljard euro voor het meerjarig financieel kader van de EU, aangevuld met het tijdelijke herstelinstrument NextGeneration EU van 750 miljard euro. Vergeleken met het eerdere akkoord van juli wordt het budget met 16 miljard euro verhoogd, waarvan met name onderzoek en onderwijs zullen profiteren: Alleen al voor Horizon Europe, het ambitieuze onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU, wordt 4 miljard euro extra uitgetrokken. Voor Erasmus+, het programma voor onderwijs, jeugd en sport, wordt 2,2 miljard euro extra uitgetrokken en een bedrag van 3,4 miljard euro gaat naar het nieuwe EU4-gezondheidsprogramma EU4Health, dat bedoeld is om de gezondheidsstelsels van de EU te verbeteren. Het investeringsprogramma InvestEU krijgt er naar alle waarschijnlijkheid ook 1 miljard euro bij. De verhoging van 600 miljoen euro voor Creative Europe lijkt op het eerste gezicht vrij bescheiden, maar het zou een grote sprong voorwaarts betekenen met een derde meer dan het eerder voorgestelde budget van 1,8 miljard (index 2020) en een toename van ruim de helft in vergelijking met het Creative Europe budget van 2014-2020.

Wordt vervolgd (update 19 november)
Het voorstel moet nog officieel bekrachtigd worden door zowel het Europees Parlement, als door de Raad. Wat inhoudt dat alle 27 EU-lidstaten unaniem akkoord moeten gaan. Hongarije en Polen hebben op 16 november 2020 aangekondigd hun veto uit te spreken over de meerjarenbegroting, waarvoor eveneens de unanimiteitsregel geldt. Orbán en Morawiecki blokkeren het in juli gesloten akkoord over de meerjarenbegroting en het coronafonds omdat het Europees Parlement strenge eisen over handhaving van de rechtstaat verbindt aan EU-subsidies. Wanneer geen overeenstemming wordt bereikt over de begroting zal de Europese Commissie per 1 januari 2021 van start moeten met een tijdelijke noodbegroting, gebaseerd op de oude. De bemiddelingsperiode van 21 dagen, waarin het Europees Parlement en de Raad een akkoord moeten bereiken, loopt van 17 november tot 7 december. Tijdens de videotop met de 27 regeringsleiders op 19 november hebben Orbán (Hongarije) en Morawiecki (Polen) hun veto toegelicht, tot een oplossing is het niet gekomen. De begrotingsdiscussie is te complex om tijdens een video-overleg op te lossen volgens ingewijden, een fysieke bijeenkomst lijkt noodzakelijk. De volgende Europese Raad staat geagendeerd voor 10 en 11 december. Een tussentijdse begrotingstop is niet uitgesloten.

Nieuwe oproepen voor Creative Europe worden op zijn vroegst in het eerste kwartaal van 2021 verwacht.

Meer informatie:

Persbericht 10 november 2020
Infographic: ‘Next Generation EU’ in cijfers - 11 november 2020
Long Term Budget - Key facts & Figures - 11 november 2020
European Commission - Questions and answers - 11 november 2020
Statement onderhandelaars EP
Creative Europe 2021-2027