Egyptische jeugdtheatermakers geven niet op

De revolutie in 2011 zorgde voor een bloei in kunst en cultuur in Egypte. Ook voor kindercultuur betekende “25 januari 2011” een omslagpunt. Bijna 8 jaar later is er weinig over van de ruimte en energie die er was in het befaamde revolutiejaar. Hoe houdt de sector stand?

Mohamed El Ghawy, oprichter van het Hakawy International Children’s Festival in Cairo maakt direct duidelijk voor welke opgave kindertheater staat in Egypte. Een gebrek aan financiering vanuit de Egyptische overheid, een gebrek aan podia, een gebrek aan vernieuwende training voor professionals. Ook op educatievlak, een belangrijk onderdeel van kindertheater, zijn er uitdagingen. Publieke scholen zijn volledig overbelast, waarbij klassen van meer dan 70 kinderen eerder regel dan uitzondering zijn. Scholen hebben allesbehalve geld beschikbaar voor alternatieve educatie middels kunst en cultuur. Laat staan ruimte.

El Ghawy bezocht samen met 6 andere kindercultuurprofessionals een internationale bijeenkomst over kindertheater in Amsterdam. De Nederlandse ambassade in Egypte ondersteunde deze reis samen met het Fonds Podiumkunsten omdat het belangrijk is een netwerk op te bouwen. Niet alleen voor de artiesten persoonlijk, ook voor de scene in Egypte in zijn geheel.

Internationale allure
De theatermakers zijn namelijk bijna volledig afhankelijk van buitenlandse financiering om jeugdtheater toegankelijk te maken voor alle lagen van de bevolking. Het festival van El Ghawy is om die reden ook een internationaal festival. De Nederlandse ambassade en het Fonds Podiumkunsten, bijvoorbeeld, steunen het brengen van Nederlandse shows naar het festival. Net zoals de British Council voor Britse shows en het Goethe Institut voor Duitse shows. Het internationale karakter geeft ook een bepaalde allure, waardoor de aantrekkingskracht groter is.

“They stick with us”
Bij deze benadering is het wel oppassen geblazen dat de selectie van voorstellingen niet gedreven wordt door de bereidheid van een buitenlandse instelling om te financieren, beaamt El Ghawy. “We proberen altijd eerst te kijken naar welke voorstelling we willen hebben, en daarna of er financiering voor te vinden is. Als er volgend jaar geen goede show uit Nederland is, dan benaderen we de Nederlandse ambassade niet voor financiering.” Tegelijkertijd, als de buitenlandse financiering opdroogt wordt het moeilijk om het festival in stand te houden, dus zullen er de komende tijd nog wel Britse, Duitse en Nederlandse shows op het festival te vinden zijn. Het goede nieuws voor El Ghawy is dat als een buitenlandse instelling eenmaal een keer een voorstelling heeft gefinancierd, ze het jaar daarna het graag weer doen. “They stick with us”.

Aan de dagelijkse realiteit ontsnappen
Er is ook een nadeel aan dit model. Een buitenlandse groep komt, speelt en gaat. Het is moeilijk om een duurzame relatie op te bouwen. El Ghawy: Over waarom het belangrijk is om culturele activiteiten voor kinderen te ondersteunen zijn El Ghawy en de anderen duidelijk. Haytham Shoukry, een van de delegatieleden, vertelt dat waar hij ook komt in Egypte, hij direct een vol publiek heeft. Hij reist met een bus door het land om verhalen te vertellen en kinderen enthousiast te maken om te lezen. Hij reist op vaste momenten naar verschillende plekken en het enthousiasme als hij met zijn bus aan komt rijden is iedere keer groot. Los van de educatieve component tijdens het verhalen vertellen – want die is er ook – is het alleen daarom al belangrijk om in kindercultuur te investeren. Het is vaak de enige manier om even aan de dagelijkse realiteit te ontsnappen.

“Kinderen zijn eerlijk”
Actrice Israa el Ghazaly heeft sinds kort de overstap gemaakt naar kindertheater. Ze heeft die keuze gemaakt omdat kinderen een fijn publiek zijn. “Kinderen zijn eerlijk. Je ziet direct aan hun gezicht wanneer je ze mee hebt.” Ze gaat een objectenvoorstelling maken met papier. Uitgevonden in Egypte en ooit een zeer waardevol goed, maar tegenwoordig vinden we overal papier, waar we ook kijken. Het is ook nog eens voor verschillende doelen inzetbaar. “Ik wil overbrengen dat je een heleboel zelf kunt maken met wat er om je heen voor handen is.”

Geen activisten
De keuze is ook pragmatisch. Waar de ruimte om kunst en cultuur voor volwassenen te ontwikkelen steeds kleiner wordt, is er voor kinderen wat meer ruimte. El Ghawy: “Kinderen worden toch als onschuldig gezien.” Het zijn geen activisten. De overheid zal dan ook niet snel een festival voor kinderen verbieden. Dat is nog een reden om kindercultuur te blijven ondersteunen. De ruimte die er is blijven benutten en kinderen enthousiast maken voor culturele activiteiten zal later misschien een positief effect hebben. Het blijft altijd spannend, dat wel. El Ghawy: “ik had niet gedacht dat we het festival 8 jaar vol zouden houden. Nu gaan we de negende editie in, maar we weten nooit wanneer het de laatste is.”