Sneška Quaedvlieg-Mihailović is secretaris-generaal van erfgoednetwerk Europa Nostra

In de publicatie Creative Europe 2014 - 2020 geven we een overzicht van de Nederlandse deelname aan het Creative Europe programma in deze periode. Niet alleen door naar de statistieken te kijken, maar ook door inzicht te geven in de verhalen achter de organisaties die steun ontvingen. Eén van de ondersteunde netwerken is erfgoednetwerk Europa Nostra. Wij interviewden Sneška Quaedvlieg-Mihailović, secretaris-generaal van Europa Nostra.

“Toen ik in de jaren tachtig vanuit Belgrado naar Frankrijk kwam om te studeren, was ik er van overtuigd dat Joegoslavië na Spanje en Portugal ook lid zou worden van de Europese Gemeenschap. Maar de geschiedenis ging de andere kant op. In 1991 verhuisde ik voor gezinsredenen naar Den Haag en zag vanaf daar via CNN en BBC de oorlog beginnen. “

Erfgoed onder bedreiging
“In die tijd werd ik secretaris-generaal van Europa Nostra. Ik zag wat nationalisme kon aanrichten, en zo besefte ik dat ik tegen nationalisme wilde vechten, door me in te zetten voor Europese waarden. Europa Nostra is daarom behalve een culturele beweging, ook een politieke beweging, die het ideaal van Europese samenwerking door middel van cultureel erfgoed promoot. Ik was in shock toen toen de werelderfgoedstad Dubrovnik werd gebombardeerd in december 1991 en ik mijn eerste statement namens Europa Nostra daarover moest schrijven. Ik denk dat die traumatische ervaring een belangrijke factor is geweest voor mijn langdurige en vurige inzet voor Europa Nostra.

Het beschermen van bedreigd Europees cultureel erfgoed zit al vanaf de oprichting van Europa Nostra in de jaren zestig in ons DNA. Sinds 2013 maken we jaarlijks een lijst van de zeven meest bedreigde cultureel erfgoedsites in Europa. Het idee achter deze campagne is dat wanneer een belangrijke erfgoedsite verdwijnt in Roemenië, Servië, Portugal of Nederland, dat een verlies voor heel Europa is. Het gaat erom dat ons erfgoed niet alleen nationaal erfgoed is, maar ook een deel van onze gelaagde en verrijkende Europese identiteit. “  

“Over twee jaar viert Europa Nostra haar zestigste verjaardag. We begonnen met een klein groepje erfgoedorganisaties uit zes landen. Inmiddels hebben we ongeveer 250 stichtingen, verenigingen en andere NGO’s die lid zijn van ons netwerk, en daarbij nog honderd steden, regio’s en publieke organisaties of bedrijven die associate member zijn, in veertig landen.

Als lidorganisatie van Europa Nostra heb je toegang tot onze evenementen waar je andere erfgoedorganisaties, experts en vrijwilligers kunt ontmoeten, en waar veel nieuwe uitwisselingen en samenwerkingen ontstaan. Daarnaast maken we publicaties, doen we onderzoek en voeren we een brede lobby voor cultureel erfgoed.

Onze relatie met de EU is erg sterk. Zo werden we al in 2002 door de Europese Commissie geselecteerd om de European Union Prize for Cultural Heritage/Europa Nostra Awards uit te reiken. Die prijs is een prestigieuze erkenning van belangrijke prestaties in het cultureel erfgoed op het gebied van conservering, onderzoek, onderwijs, training en bewustmaking. Die prijs is uitgegroeid tot een soort Europese Oscar voor cultureel erfgoed.

Dat cultureel erfgoed een belangrijk onderwerp is op de Europese politieke agenda, is ook te zien aan het Europese Jaar voor Cultureel Erfgoed in 2018. Samen met de Europese Commissie, het Europees Parlement, de Raad van Ministers, het Comité van Regio’s, en ook met de European Heritage Alliance hebben we hard gewerkt om dat mogelijk en succesvol te maken. “

“Toen we in 2014 een Creative Europe-gesteund netwerk werden, heeft dat ons geholpen om ons werk naar een hoger niveau te brengen. Ons netwerk is groter geworden, onze capaciteit is gegroeid en onze lobby is breder en effectiever geworden. Dat de EU ons blijvend ondersteunt, heeft ook gezorgd voor versterking van continuïteit en institutioneel geheugen binnen ons netwerk.

De cultureel erfgoedsector staat niet op zichzelf, maar draagt bij aan regionale ontwikkeling, duurzame ontwikkeling, de groene agenda, onderwijs, externe relaties, toerisme en sociale cohesie. Zo maakten we samen met andere Europese partners de publicatie: Cultural Heritage Counts for Europe, over hoe cultureel erfgoed bijdraagt aan onze maatschappij, onze economie, onze omgeving en ook onze culturele identiteit.
In 2017 begonnen we met het netwerkproject Sharing Heritage, Sharing Values. Daarvoor was er in de EU een sterke focus op groei van de banenmarkt en de economie, maar toen realiseerde men zich dat er iets erg belangrijks vergeten werd: onze gemeenschappelijke waarden. Toen hebben we gezegd: we hebben een verantwoordelijkheid om die waarde van gedeeld cultureel erfgoed te blijven benadrukken en koesteren.”

Project: Mainstreaming Heritage; Sharing Heritage - Sharing Values
Projectleider: Europa Nostra, Den Haag
Discipline: Cultureel Erfgoed
Regeling: Europese netwerken
Toekenning Creative Europe: € 250.000 per jaar