'Culturele activiteiten worden nog wel eens als disruptief gezien'

Beshoy Adel (29) richt vlak na de revolutie in Egypte in 2011 een cultureel centrum op in zijn geboortestad Minya. “In Minya ben ik iemand. Iedereen kent me. Mijn vrienden vragen me waarom ik niet in Londen, Parijs of Amsterdam blijf. Daar is het leven toch veel beter. Maar als ik daar zou leven, zou niemand me kennen. Dan heb ik geen impact.” Beshoy wil een bijdrage leveren aan de kunst- en cultuursector in zijn land, en vooral in zijn stad – het is zijn raison d’être.

Internationale samenwerking
Om de impact te maximaliseren, reist hij regelmatig naar andere landen. Zo fungeert hij ook als ambassadeur voor de cultuursector in zijn stad. Internationale samenwerking start voor Beshoy in Amman, Jordanië. Hij heeft zich aangemeld voor Tandem Shaml, een programma waarbij een cultuurmaker uit het Midden-Oosten en een cultuurmaker uit Europa een jaar lang samenwerken. Beshoy gaat samenwerken met Tom Finlay, een theaterregisseur uit Noord-Ierland die hij in Amman voor de eerste keer ontmoet.

Pullen bier
Voor het programma reist Beshoy meerdere keer naar Belfast, waar hij Tom en zijn vrienden beter leert kennen. “Elke avond moesten we aan het bier. Grote tafels, met z’n allen aan een pul.” Hij spreekt er met een glimlach over. “Noord-Ierland lijkt op Egypte.” De gastvrijheid en het samenzijn doen hem denken aan thuis. Tom komt meerdere keren naar Beshoy’s stad Minya, een stad aan de Nijl met ‘slechts’ zes miljoen inwoners. Op de eerste dag zet hij Tom in een tuktuk om van de ene kant van de stad naar de andere te komen. Hij laat een schaterlach horen. “Binnen een dag wist iedereen in Minya dat er een buitenlander op bezoek was.”

Vraagtekens uit de omgeving
Beshoy is nog niet zo lang getrouwd als hij aan het Tandem avontuur begint. Het reizen en de drukte heeft een serieuze impact op zijn relatie. Hij is nauwelijks thuis, en in de buurt worden er vraagtekens gezet bij waar hij nou eigenlijk allemaal mee bezig is. Hoe enerverend het internationale samenwerken ook is voor Beshoy, de realiteit in Egypte zet hem zo nu en dan weer op de plaats.

Balanceren
Ook om door te kunnen blijven werken als cultuurmaker, moet hij blijven balanceren. Culturele activiteiten worden nog wel eens als disruptief gezien. Het is dan ook belangrijk dat Beshoy investeert in een goede relatie met de autoriteiten. Zolang hij de verantwoordelijke generaal op de hoogte houdt van zijn activiteiten gaat het goed. Dat betekent wel dat elke activiteit aangemeld moet worden, tot een welkomstfeestje thuis voor zijn buitenlandse gast aan toe. Hij lijkt er niet erg mee te zitten. Natuurlijk is het soms ingewikkeld, maar op deze manier kan hij doorgaan met zijn passie.

Eerste stappen op het toneel
Niet iedereen binnen zijn familie steunt zijn activiteiten, maar zijn vader helpt hem goed op weg. De vader van Beshoy werkt bij de Jesuits & Brothers Association for Development – de ontwikkelingsorganisatie van de jezuïtenorde in Minya. Die organisatie investeert veel in kunst en cultuur als middel voor ontwikkeling. Ze richten zich met name op kinderen. Het is binnen deze organisatie dat Beshoy zijn eerste stappen op het toneel heeft gezet.

Spraakgebrek en bang
Als kind heeft Beshoy een spraakgebrek en is hij bang ingesteld. “Ze zagen me als een niet normaal persoon. Ik zat niet op hetzelfde niveau als mijn leeftijdsgenoten.” Op het toneel kon hij zonder problemen praten en gleden de angsten van hem af. Het vormt een sterke persoonlijke motivatie om, ondanks de tegenwind, zich in te zetten voor theater. Het blijkt sterk uit zijn verhalen. Hij wil anderen laten voelen wat hij twintig jaar geleden voelde.

Samenbrengen
Dat gaat niet vanzelf. Met de persoonlijke motivatie komt ook de persoonlijke visie. Dat wil mensen nog wel eens tegen de borst stuiten. Hij werkt nu met vijf theatergroepen in de provincie Minya. Deze theatergroepen zijn losjes georganiseerd, maar hebben alle vijf een eigen regisseur en spelers. Het blijkt moeilijk te zijn om iedereen op dezelfde lijn te krijgen. De ene groep ziet het niet zitten om met hulp van een toneelschrijver die Beshoy heeft uitgekozen de scripts te bewerken, de andere groep wil het liefst direct in de hoofdstad optreden in plaats van de provincie Minya. Om deze verschillen van mening te overbruggen beslist Beshoy om alle groepen bij elkaar te zetten en een week met elkaar door te brengen. Zo gaat hij het idee uit de weg dat hij alleen beslist. Het bij elkaar brengen, balanceren en consensus vinden: dat is zijn sterkste punt. De theaterscene in de provincie zal er de komende tijd profijt van hebben.

Lees ook de ervaringen van drie Nederlandse jeugdtheatergroepen in Eypte (Engels)